Nhóm chuyên gia quốc tế về hệ thống thực phẩm bền vững (IPES-Food) gần đây đã công bố báo cáo mới nhất có tiêu đề “Thực phẩm từ nơi nào đó”. Báo cáo cho thấy thị trường lãnh thổ có thể giúp xây dựng an ninh lương thực và khả năng phục hồi trên toàn cầu trong một hệ thống bị phá hoại bởi chuỗi cung ứng do doanh nghiệp kiểm soát.
Theo báo cáo của IPES-Food, gần 30% người dân trên toàn thế giới đang thiếu an ninh lương thực, trong khi 42% không đủ khả năng chi trả cho chế độ ăn uống lành mạnh. Các tác giả nhận thấy rằng tình trạng hỗn loạn của nhiều năm qua đã đảo ngược tiến trình xóa đói giảm nghèo trên thế giới và chứng minh rằng hệ thống lương thực toàn cầu hiện tại rất thiếu linh hoạt. Trước tình hình COVID-19, chiến tranh Ukraine và khủng hoảng khí hậu, một hệ thống lương thực không đáng tin cậy đã bộc lộ.
Báo cáo nêu rõ, thị trường lãnh thổ cung cấp một giải pháp thay thế cho chuỗi cung ứng do doanh nghiệp kiểm soát và là con đường dẫn đến hệ thống thực phẩm toàn cầu có khả năng phục hồi. Theo báo cáo, thị trường lãnh thổ là thị trường địa phương hoặc khu vực cho phép xây dựng mối quan hệ, trao quyền tự chủ cho các bên tham gia quy mô nhỏ và phục vụ nhiều chức năng trong cộng đồng của họ.
“Điều quan trọng cần nhấn mạnh là các thị trường lãnh thổ nuôi sống tới 70% dân số thế giới. Chúng đặc biệt quan trọng trong việc phục vụ các cộng đồng thiểu số và cung cấp dinh dưỡng đa dạng với giá cả phải chăng”, Jennifer Clapp, Chủ tịch nghiên cứu Canada về An ninh lương thực toàn cầu và phát triển bền vững tại Đại học Waterloo, Ontario và là đồng tác giả của báo cáo, nói với Food Tank. “Nhưng chúng còn làm được nhiều hơn thế nữa”.
Clapp giải thích rằng, ngoài an ninh lương thực, các thị trường lãnh thổ còn cung cấp nhiều phương tiện sinh kế cho hàng triệu người—bao gồm nhà sản xuất, thương nhân và nhà chế biến thực phẩm. Chúng cũng có lợi ích sinh thái vì chúng cung cấp một thị trường đầu ra cho các nhà sản xuất quy mô nhỏ không tham gia vào nền nông nghiệp công nghiệp quy mô lớn. Và vì những thị trường này được xây dựng dựa trên mối quan hệ chặt chẽ giữa nông dân và người mua , Clapp cho biết chúng ít có khả năng bị phá vỡ khi đối mặt với khủng hoảng và có khả năng thích ứng cao hơn nhiều—một điều rất quan trọng trong bối cảnh toàn cầu luôn thay đổi và hỗn loạn.
Thị trường lãnh thổ cũng phục vụ cho việc bảo tồn văn hóa. Clapp giải thích rằng những thị trường này giúp ngăn chặn sự đồng nhất hóa thực phẩm xảy ra trong chuỗi giá trị của công ty. Chúng “thực sự cho phép các loại cây trồng truyền thống và đặc thù hơn của địa phương được trồng và tiêu thụ”, bà nói với Food Tank. “Theo những cách này, thị trường lãnh thổ duy trì các phương thức thực phẩm địa phương theo cách mà hệ thống thực phẩm công nghiệp toàn cầu không thể làm được”.
Những khu chợ này đóng vai trò là nơi tụ họp quan trọng của cộng đồng, cho phép mọi người xây dựng và duy trì mối quan hệ. Không giống như các cửa hàng tạp hóa, những không gian này cho phép người ăn tìm hiểu về những người trồng thực phẩm của họ. Họ có thể đặt câu hỏi, tìm hiểu sản phẩm đến từ đâu và xác định những đầu vào nào đã được sử dụng trong quá trình sản xuất.
Để đảm bảo rằng các thị trường lãnh thổ có thể tiếp tục phát triển, báo cáo đưa ra các khuyến nghị cho các chính phủ nhằm hỗ trợ và duy trì các thị trường lãnh thổ. Các khuyến nghị này bao gồm trợ cấp để hỗ trợ các tác nhân của hệ thống thực phẩm lãnh thổ, cơ sở hạ tầng nông thôn mạnh mẽ hơn và lập trình để tăng cường giáo dục về hệ thống thực phẩm.
Trong khi Clapp nói với Food Tank rằng bà hy vọng báo cáo sẽ tác động đến các nhà hoạch định chính sách để thực hiện những thay đổi này, bà giải thích rằng mối quan hệ giữa các quan chức chính phủ và các tác nhân doanh nghiệp có thể cản trở tiến trình. “Mối đe dọa lớn nhất [đối với các hệ thống thực phẩm có khả năng phục hồi] là sự tập trung quyền lực ngày càng tăng của các tập đoàn… làm suy yếu sinh kế và quyền hành trong các hệ thống thực phẩm, làm suy yếu tính toàn vẹn sinh thái, làm suy yếu an ninh lương thực.”
Báo cáo IPES-Food lập luận rằng thị trường lãnh thổ là giai thoại về sự kiểm soát của công ty—chúng cung cấp an ninh lương thực, sinh kế viên mãn, lợi ích về môi trường và khả năng thích ứng nhanh chóng giữa các cuộc khủng hoảng. Chúng cũng xây dựng cộng đồng. Thị trường lãnh thổ “cung cấp sự kết nối giữa mọi người,” Clapp nói với Food Tank. “Chúng được xây dựng dựa trên các mối quan hệ; và chúng cung cấp các giải pháp thay thế cho hệ thống công nghiệp toàn cầu—và những điều này quan trọng đối với mọi người.”
Nguồn: Food Tank
